KADIN DOSTU
KENTLER NEDİR?
Kadın Dostu Kentler; kadınlar ve kız çocukları başta olmak üzere, yaşı, cinsiyeti, kökeni, fiziki, ekonomik ya da sosyal koşulları farketmeksizin kentte yaşayan herkesin hak ve ihtiyaçlarının gözetildiği ve güven içinde yaşadığı kapsayıcı yaşam alanlarıdır. Kadın Dostu Kentler, bütün kent sakinlerinin; sağlık, eğitim ve sosyal hizmetler başta olmak üzere, altyapı ulaşım gibi kentsel hizmetlerden, istihdama tüm temel hak ve hizmetlere eşit, güvenli ve engelsiz şekilde erişebilmesini ve her alanda kadın-erkek eşitliğini esas alarak planlama, programlama, karar alma ve uygulama süreçlerine kadınların etkin şekilde katılabilmesini hedefler.
Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu (UNFPA)’in liderliğinde 2006 yılında başlatılan Kadın Dostu Kentler Programı da Türkiye’deki tüm yerel yönetimlerin, bu hedefler ışığında desteklenmesine katkıda bulunuyor. Program aynı zamanda sivil toplum kuruluşlarının karar alma süreçlerine tam, etkin ve elit katılımını teşvik ederek hem yerel eşitlik politikalarının şekillenmesini sağlıyor hem de bu amaçla kamu sivil toplum işbirliğini güçlendiriyor. Bu sayede kadınlar başta olmak üzere, kentlerin, kimseyi arkada bırakmadan, herkes için daha kapsayıcı, erişilebilir ve adil bir yapıya kavuşması hedefleniyor.
Kadın Dostu Kentler Programı’nın 3. Fazı başladı
Yerelde seçilmiş yetkilileriyle, yerelde ki ihtiyaca göre hizmet veren ve vatandaşlara en yakın kurumlardan olan belediyeler ve yerelde faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşları (STK), kentlerdeki günlük yaşamda eşitliği sağlayacak her türlü çalışmanın da öncüleri. Dolayısıyla, belediyelerin ve yerel STK’ların güçlendirilmesi ve birlikte daha verimli çalışması, toplumun güçlendirilmesi için
önemli bir araç.
Bu amaçla ilk kez 2006 yılında hayata geçirilen, Kadın Dostu Kentler Programı’nın üçüncü fazı T.C. Dışişleri Bakanlığı Avrupa Birliği Başkanlığı koordinasyonunda, Avrupa Birliği’nin finansal desteği
(IPA 3), Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu (UNFPA) liderliği ve Türkiye Belediyeler Birliği (TBB) ortaklığında 2024 yılı sonu itibariyle başladı. 3 yıl sürecek bu faza Türkiye’nin yedi bölgesinden
25 belediye katılıyor.
7
BÖLGE
25
BELEDİYE
100+
STK
Programın temel amacı;
kadınlar, kız çocukları ve kırılgan gruplar başta olmak üzere kentte yaşayan herkesin ;
-
Yaş, engellilik durumu, etnik köken, göçmenlik statüsü ya da sosyo ekonomik durumu ne olursa olsun hak ve ihtiyaçlarının gözetildiği,
-
Altyapıdan ulaşıma, kadın- erkek eşitliğine duyarlı bütçe oluşturmadan istihdam, sosyal hizmetler, sağlık ve eğitime kadar tüm temel hizmetlere eşit erişim fırsatına sahip olduğu,
-
Sivil toplum ile işbirliği içinde, yerel yönetimlerde planlama ve karar alma süreçlerine aktif biçimde katılabildiği;
-
Ayrımcılık ve her türlü şiddetten uzak, güvenle yaşayabildiği, kadınları güçlendiren ve hayatın her alanında kadın-erkek eşitliğinin sağlandığı kentler oluşturmak.
Bu kapsamda, sosyal ve çevresel sürdürülebilirlik ilkeleri doğrultusunda hak temelli, kapsayıcı ve katılımcı bir yerel yönetişim anlayışının benimsenmesi için, çok paydaşlı bir işbirliği ile belediyeler ile birlikte kamu kurumlarının, sivil toplum kuruluşlarının, akademinin ve kent sakinlerinin birlikte çalışması amaçlanıyor.
3. Faz Hedefleri ve Planlanan Faaliyetler
Kadın Dostu Kentler Programı’nın III. Fazı;
-
Program ortağı belediyelerde Yerel Eşitlik Mekanizmalarının (YEM) sürdürülebilir şekilde kurulması ve güçlendirilmesi
-
STK’ların güçlenmesi ve kadın-erkek eşitliği odaklı kapsayıcı yerel politikalara etkin katılımlarının sağlanması ve artırılması
-
Belediyeler ve STK’lar arasında düzenli, yapıcı ve çok paydaşlı işbirliklerinin geliştirilmesi
-
Yerel düzeyde eşitlikçi, katılımcı, kapsayıcı yönetim anlayışının yaygınlaştırılması
ana hedefleriyle kurgulandı. Bu hedefler doğrultusunda, tüm program ortaklarının farklı rol ve ihtiyaçları dikkate alınarak 3 yıllık program süresi boyunca uygulanacak çok yönlü ve çok paydaşlı program aktiviteleri planlandı.
1. Kapasite Geliştirme ve Teknik Destek:
UNFPA ve TBB işbirliğinde Kadın Dostu Kentler Eğitim programı oluşturulacak ve bu program 25 ilde belediye ve STK temsilcilerine yönelik çevrimiçi ve yüz yüze modüllerle yaygınlaştırılacak. Ayrıca program boyunca hem yerel yönetimlere hem de sivil toplum kuruluşlarına teknik destek sağlanacak.
2.Yerel Eşitlik Mekanizmalarının Yaygınlaşması:
Program ortağı belediyelerde Yerel Eşitlik Birimi, Eşitlik Komisyonu ve Eşitlik Kurulu kurulacak, Yerel Eşitlik Eylem Planları (YEEP) ve Mekanizmaları oluşturulacak, ve bu süreçlere dair hem belediyelere hem de STK’lara teknik rehberlik ve uygulama desteği sağlanacak.
3. Proje Geliştirme ve Uygulama:
YEEP’lerin uygulanmasına yönelik projeler oluşturmaları için STK’lar teknik rehberlikle desteklenecek. Seçilen projelere ayni uygulama desteği sunulacak ve belediyelerle işbirliği içinde uygulanması için destek verilecek.
4. Deneyim Paylaşımı ve Birlikte Öğrenme
Bölge konferansları ve çalıştaylar aracılığı ile belediyeler ve STK’lar arasında iyi uygulamaların karşılaşılan zorlukların ve çözüm önerilerinin paylaşımı desteklenecek.
5. Politika Geliştirme:
Program sonunda bir Kadın Dostu Kentler Politika Belgesi ve Uygulama Rehberi oluşturulacak.
6. Savunuculuk
ve Yaygınlaştırma:
Program kapsamında elde edilen iyi uygulama ve çıktıların geniş kitlelerle paylaşılması amacıyla görünürlük ve iletişim faaliyetleri yürütülecek.
2006’dan Bugüne
Kadın Dostu Kentler
Kadın Dostu Kentler (KDK) Programı, UNFPA tarafından ilk olarak 2006 yılında; uluslararası, ulusal ve yerel paydaşların katılımıyla başladı. Programın temeli, yerel düzeydeki hizmet sağlayıcılar, sivil toplum örgütleri ve diğer ilgili paydaşların dahil olduğu katılımcı ve kapsayıcı süreçler aracılığıyla; planlama, hizmet sunumu, bütçeleme, izleme-değerlendirme çalışmalarına kadın-erkek eşitliğinin dahil edilmesi, eşitlik açısından kentlerin güçlendirilmesi ve böylece yerel düzeyde çoğulcu, katılımcı ve kapsayıcı demokrasinin gelişmesine katkı verilmesi üzerine kuruldu.
Programın 2006-2010 ve 2011-2015 yılları arasında yürütülen önceki fazlarında, Yerel Eşitlik Mekanizmalarının (YEM) kuruluşu ile bu mekanizmaların koordinasyon ve işbirliğinde üretilecek Yerel Eşitlik Eylem Planlarının (YEEP) kapsamı tanımlanarak uygulamalarına yönelik çalışmalar yürütüldü. İlk fazda sağlık, eğitim, istihdam, kadına ve kız çocuklarına yönelik şiddetin önlenmesi, katılım ve kentsel hizmetler gibi alanları kapsayan somut yerel müdahale araçları hayata geçirilirken; ikinci fazda YEEP’lerin kurumsal planlara entegre edilmesi ve uygulanması için ilgili yerel kurumlar tarafından bütçe oluşturuldu. Her iki fazda da hem yerel kurumlar hem de yerelde aktif olan kadın STK’ların eşitlik konularındaki kapasiteleri ile bu paydaşlar aralarındaki işbirlikleri güçlendirildi.